Nabizade Nazım (1862-1893)
İstanbul’da doğdu. 1878-1884 yılları arasında, Sübyan mektebinde, Fevziye Rüşdiyesi’nde ve Beşiktaş Askeri Rüşdiyesi’nde, Mühendishane-i Berri-i Hümayun İdadisi’nde öğrenim gördü. Topçu teğmeniyken Erkân-ı Harbiye’yi de bitirip ekan-ı harp (kurmay) yüzbaşısı oldu (1886). Önce, matematik ve askerlik dersleri öğretmenliği yapan Nabizâde Nâzım, bilahare Erkan-ı Harbiye’de görevlendirildi. İki yıl Suriye’de çalıştı. İstanbul’a döndüğünde kemik veremine yakalanarak Haydarpaşa hastahanesinde bir süre yattı ve 6 Ağustos 1893 tarihinde burada öldü.
Nabizade askeri okulda okumuştur. Edebiyatla burada ilgilenmeye başlamıştır.Eserlerinde pozitif bilimlerden de faydalanmıştır. Nabizade Nazım ilk defa köy romanı yazmıştır.Ebiyatımıza yeni kelimeler kazandırmıştır.( ünlemek, alan vb. )
Tanzimat’ın son yıllarında kendisini göstermeye başlayan natüralist ve realist eğilimin temsilcilerinden biridir. Zaman zaman devre hakim romantizm atmosferinden kurtulamamışsa da Zehra ve Karabibik ile batı anlamındaki realizme çok yaklaşmıştır. Hatta Karabibik’in ön sözünde realizm ve natüralizm hakkında bilgiler bile vermiştir. Karabibik köyün bütün hayatını tam bir realizmle aksettirir. Realiteye sadakat düşüncesi ile köylülerin şivesini aynen vermişti; fakat asıl başarısını Zehra’da gösterir. Olayın anlatılmasında, olayların geçtiği çevrelerin tasvirinde, karakter tahlilinde tam bir realizm hakimdir.
Edebi Kişiliği
- Tanzimat edebiyatının gerçekçi yazarlarından biri olan Nabizade Nazım, realizmin edebiyatımızdaki ilk önemli temsilcilerinden biri olarak köye yönelik ilk romanımız olan Karabibik'in yazarıdır.
- Karabibik'te Antalya'nın bir köyündeki hayat anlatılır. Kırsal kesim gerçeğine ilk kez değinilen bu roman; romandan çok uzun hikaye özelliği göstermektedir.
- Sanatçının diğer önemli eseri Zehra'dır. Zehra'da İstanbul'daki bir Türk ailesinin yaşamı anlatılır.
- Zehra, edebiyatımızın ilk tezli romanıdır. Bu roman, psikolojik çözümlemeler içermesi bakımından önemlidir. Ayrıca romanda, karakterlerin tasvir ve tahlilleri de oldukça başarılıdır.
- Şiirlerinde ölüm, tabiat, tanrı gibi temaları işlemiştir. Şiirde çok başarılı olduğu söylenemez. Zaten kendisi de bunlara “Heves Ettim” adını vermiştir.
- Nabizade Nazım eserlerinde sade bir dil kullanmaya çalışmıştır.
- 1891′de çıkmaya başlayan ve o sırada bir bilim dergisi niteliğinde olan Servet-i Fünun dergisinin de ilk yazarlarındandır.
Eserleri
- Roman: Karabibik, Zehra
- Öykü: Yadigârlarım, Haspa, Hala Güzel, Sevda, Zavallı Kız, Bir Hatıra
- Şiir: Heves Ettim
Nabizade Nazım Eser Özetleri
Karabibik: Edebiyatımızdaki ilk köy romanıdır. (uzun öykü) Antalya’nın Kaş ilçesine bağlı Beymelik köyünde yaşayan Karabibik, babadan kalma tarlasının dört dönümünü komşusu Kara Durmuş’a satarak askerlik borcunu ödemiştir; geri kalan sekiz dönümünü ele geçirmek isteyen öbür komşusu Yosturoğlu ile kavgalıdır. Elindeki bu küçük tarlayı sürmek için her yıl Koca İmam’ın öküzlerini kiralamaktadır. Kızı Huri’yi İmam’ın kayınçosu Sarı İsmail’e vererek öküzleri bedava kullanmayı düşünür. Sarı İsmail’in başka bir kızla evleneceğini öğrenince Temre köyündeki tefeci Rum tüccardan yüksek faizle borç alıp iki öküz edinir. Artık çift sahibi olduğu için kızını nasıl olsa birinin alacağını düşünür. Tarla yüzünden kavgalı bulunduğu Yosturoğlu’nun yeğeni Hüseyin, Huri’yi sever, onunla evlenir.
Zehra: Psikolojik özellikleri ağır basan bir romandır. Karakterlerin tasvir ve tahlili son derece başarılıdır. Zehra, küçük yaşta annesiz kalmış, babası tarafından büyütülmüştür. Zehra, annesizliğin verdiği müthiş bir kıskançlıkla rahatsızdır. Babasının kâtiplerinden biriyle evlenir. Fakat gözünden bile kıskandığı kocasının evdeki hizmetçi Sırrıcemal’le ilgilenmesi, kocasının başka bir ev tutarak onunla yaşaması kendini çileden çıkarır. İntikam almak için genç ve güzel bir Rum kızını kocası Suphi’ye musallat eder. Suphi, bu Rum kızı uğruna Sırrıcemal’i terk ettiği gibi olanca parasını da bu yolda sarf eder ve günden güne kötü duruma düşer. Yaşayabilmek için tulumbacı olur. Nihayet bir türlü unutamadığı Rum kızını intikam almak için öldürür. Kendi de birçok ıstıraptan sonra ölür.