Söylev Nedir ?
“Bir topluluğa düşünceler, duygular aşılamak amacıyla söylenen, uzunca, coşkulu ve güzel söz, nutuk, hitabe.” “Bir topluluğa, bir konu üzerinde görüş ve inançlarını aşılamak amacıyla yapılan konuşma; bilimsel konular üzerindeki konuşmalara göre kişisel biçem ve coşku taşır. Konularına göre siyasal, dinsel söylev, hukuk söylevi, tören söylevi… olarak çeşitli adlar alır.”
Bir gerçeğe inanan bir insanın toplumu bu gerçeğe inandırmak için özünün bütünü ile yaptığı telkin sürecine hitabet; bir fikri, bir davayı karşısındaki insanlara dil ustalığı ile açıklamaya hitabet sanatı; toplum önünde bu konuşmayı yapana hatip; bir insan topluluğuna bir fikri vermek bir ülküyü aşılamak amacıyla söylenen sözlere ise nutuk veya söylev denir.
Söylev, tiyatro ile gelişmiştir.
Hemen her yazı türü yeri gelince söylevden yararlanır.
Söylenen sözler ve söyleyiş biçimi inandırıcı, etkileyici, coşturucu nitelikler taşır.
Söylevci, söylevin çeşidine ve konuya bağlı olarak anlaşılır sözcükler seçer; söylevde cümleler kısa, yalın, akıcı, içten ve etkilidir.
Söylevci, konuştuğu konuyu çeşitli yönleriyle iyice bilir ve söyleyeceklerine inanır.
Söylev veren kişi konuşmasını duruş, jest ve hareketleriyle destekler.
Söylevcilerin en önemli yeteneği, toplulukları inandırmadaki güçleridir. Ayrıca iddialarını kanıtlar ve dinleyicide oluşacak kuşkuları ortadan kaldırırlar.
Sesi topluluğun sesine dönüştürme, onları coşturma, toplulukta duygusal doruklar ve insanda tartışma atmosferi yaratmak söylevin önemli özelliklerindendir.
Söyleyişte yersiz ve gereksiz vurgular, anlaşılmaz ve abartılı sözler, aşırı ses yükseltmelerinden kaçınılır.
Dilin, alıcıyı harekete geçirme işlevi ile heyecana bağlı işlevi birlikte kullanılır.
Dinleyicilerin zevk, kültür düzeyleri ve gereksinimleri konuşmacı tarafından dikkate alınır.
Etkili, heyecanlı ve açık cümlelerle söylev bitirilir; söylevde ünlem cümleleri çokça kullanılır.
ÇEŞİTLERİ
Siyasi Söylev: Siyasal konuları içeren söylevlerdir. Bu tür söylevler millet meclislerinde, seçim meydanlarında, gösteri ve mitinglerde yapılır.
Askeri Söylev: Askerleri duygulandırmak, cesaretlendirmek amacıyla komutanların yaptığı söylevlerdir. Savaşlarda ve kışlalalarda yapılır.
Dini Söylev: Dinsel konular üzerinde yapılan söylevlerdir. Tapınaklarda yapılır.
Hukuki Söylev: Hukuki konularda yapılan söylevlerdir. Mahkemelerde yapılır.
Akademik Söylev: Bilimsel toplantılarda, üniversitelerde yapılan söylevdir. Konuşmacı, bilim dalında uzman bir kişidir. Bilimsel toplantıların açılışında, ödül dağıtım törenlerinde yapılır.