Aybek

AYBEK (1905-1968)

    1905'te Taşkent'e doğan Aybek, Özbekistan edebiyatının önemli temsilcilerindendir. Gerçek ismi "Musa Taşmuhammedoğlı"dur. Eserlerinde "Aybek" mahlasını kullanır. Sanat hayatında Çolpan'ın öğrencisi olarak tanınır.

      Özbek sanatçı Aybek, iyi bir şair ve yazar olduğu gibi iyi bir ilim adamı, iktisatçı ve tercümandır aynı zamanda. Özbek toplumuna her açıdan özellikle de ilmi ve edebi açıdan zengin ve değerli bir külliyat bırakır. Aybek, ayrıca deneme ve makale türünde de önemli eserler verir.

       Ulusal edebiyatın önemli şahsiyetlerinden olan Aybek, romanlarının konusunu genellikle Özbek tarihinden seçer. Toplumsal ve siyasal içerikli eserler de kaleme alır. Özbek kadınının serbestliği için büyük mücadele verir.

      Aybek, Abdülhamit Süleyman Çolpan gibi şiirlerini simgelerle yazar. Şiir türünde oldukça ses getiren bir şair olan Aybek ilk şiirini hem Abdülhamit Süleyman Çolpan hem de Rus şairlerinin etkisiyle 1926'da yayımlar.

      Aybek, roman türünde ilk eserini 1940'ta yazar. "Kutlug Kan" ismindeki romanında 1916'da yaşanan büyük halk ayaklanmasını ve Türkistan'daki sosyal hayatı her açıdan işler.

       Aybek, "Nevaiy" romanıyla Sovyet Devlet Ödülü'ne layık görülür.

       Bütün Türk dünyası edebiyatlarında önemli bir sanatçı olarak görülen Aybek, 1968'de vefat eder. Aybek'in yapıtları on dokuz cilt halinde yayımlanır.

 

Eserleri

Şiir

Tuygular

Romanları

Kutlug Kan

Balık

Nevâiy
Ulug Yol

ERKİN QUŞ 1. Melek kebi gözel quş Tal şaxıge kelib qondi. Dedim: “Quşça, yanimge tüş. Yaş könlimge elem toldi. 2. Bir az küyle, şe’rin söyle, Mahzun ruhim qanat qaqsin! Sırli, gözel nağmelerin Emelimnin şamin* yaqsin.” 3. “Yandim, erknin sevdaside, Qafeslerden cüda bezdim. Baqçalarnin hicranide Yüregi qan tutqun edim. 4. Qoy, çaqırma kökke uçay, Erkinlikke endi çıqay Bahar kelib her yaq küldi, Çeçäklerni bir az quçay!” Deya quşça her yan baqdi. Tinıq kökde qanat qaqdi.

ÖZGÜR KUŞ 1. Melek gibi güzel kuş Söğüt dalına gelip kondu. Dedim:“Küçük kuş, yanıma kon. Genç gönlüme elem doldu. 2. Biraz öt, şiir söyle, Mahzun ruhum kanat çırpsın! Sırlı, güzel nağmelerin Hedefimi aydınlatsın.” 3. “Yandım, özgürlüğün sevdasına, Kafeslerden çok bezdim. Bahçelerin hicranından Yüreğim kan bağlanmış idi. 4. Bırak, çağırma göğe uçayım, Hürriyete şimdi erişeyim Bahar gelince her yer neşelendi, Çiçekleri biraz kucaklayayım!” Diyen küçük kuş her yana baktı. Sakin göğe kanat çırptı.