HÜSEYİN CAHİT YALÇIN (1875-1957)
7 Aralık 1875’te Balıkesir’de doğmuş.Gazeteci,yazar ve siyaset adamıdır.Yazı hayatına Servet-i Fünun döneminde başlamıştır. 1896’da parlak bir dereceyle Mülkiye Mektebini bitirmiş;aynı yıl Maarif Nezareti Mektub-i Kalemine memur olarak girmiştir.1897’den sonra Vefa ve Mercan İdadilerinde Fransızca ve Türkçe öğretmenliği,yöneticilik yapmış.Mütala,Tarik,Sabah ve Saadet gibi gazetelerde ilk yazılarını yayımladığı günlerde Servet-i Fünun topluluğuna katıldı.Servet-i Fünun dergisinin yanında,Edebiyat-ı Cedide Kütüphanesinin kurulmasını sağladı;ayrıca Servet-i Fünun karşıtı yazarlarla yapılan kalem kavgalarında daima ön planda yer almıştır.
1908’de, 2.Meşrutiyet’in ilanı ile birlikte edebiyatı bırakıp politikaya girmiş.Ağustos 1908’de yakın arkadaşları Tevfik Fikret ve Hüseyin Kâzım’la birlikte Tanin gazetesini kurdu,İttihat ve Terakki’nin siyasi alanda bir nevi kalemşoru olmuştur.Aynı yıl İstanbul milletvekili seçilmiş.1909’da Düyun-ı Umumi’ye Dayinler vekili olup bu görevde 1919’a kadar kalmıştır.1913’ten sonra İttihat ve Terakki’yi eleştirmeye başladı,,Balkan Savaşından sonra Tanin’i bütünüyle bıraktı ve Haziran 1919’da Malta’ya sürüldü.Fakat 1922’de tekrar Tanin’i çıkarmaya başlamıştır.Hükümete yönelttiği ağır eleştiriler ve eski İttihatçıları savunması dolayısıyla 1923’te İstiklal Mahkemesi’nde yargılandı ve 1925’te de müebbet sürgün cezası ile Çorum’a gönderildi.
Sürgünden döndükten sonra birçok faaliyette bulunmuş; Sanayi ve Maadin Bankası İdare Meclisi Başkanlığına atanmış. 1933’te Fikir Hareketleri Dergisi’ni çıkardı,1938’de yeniden politikaya ve gazetecilik hayatına girmiş.1939’da İstanbul,1950 De de Kars milletvekili seçilerek meclise girmiş ve 1948 yılında Ulus gazetesinde başyazarlık yapmıştı.(Ulus’ta yayınlanan bir yazısı yüzünden dokunulmazlığı kaldırılmış.)1943’te tekrar Tanin’i çıkarmaya başlamış.Demokrat Parti yönetimine karşı bir yazısından dolayı mahkum oldu.Bir süre cezaevinde yattıktan sonra Cumhurbaşkanı tarafından bağışlanmıştır.Siyasi ve sosyal fikirlerinde bir kararlılık ve açıklık olduğu söylenemez. Ancak ömrü boyunca hürriyet ve demokrasiyi; içerdeki diktatörlüğe ve dışarıdaki toptancı rejimlere karşı savunan kalemlerdendir. Bu yolda cesur olduğu için yıldırımları üstüne çekmiştir.Ve 18 Ekim 1957’de İstanbul’da yaşamını yitirmiştir.
Yaşadığı dönemin çeşitli edebi ve siyasi olaylarının bizzat içinde bulunan yazarın yazıları yakın dönem Türk düşünce ve siyaset tarihi bakımından önemli birer kaynak niteliğindedir.
.Eserlerini realist bir görüşle, iç ve dış gözleme dayanarak yazmıştır.
.Dili sade, üslubu yalındır. Süsten ve yapmacıklıktan kaçmıştır.
.Yoğun bir fikir yapısı vardır. Zamanının tüm tartışmalarına katılmış ve inandığı davalar yüzünden birçok kez başı belaya girmiştir.
.Dilin sadeleşmesi için de uğraşmıştır.
Öğrencilik yıllarında A.Mithat Efendi’nin etkisi altında Nadide adında bir roman kaleme almıştır. Hem biçim hem öz açısından A.Mithat’ın etkileri görülmektedir ve bu romanı 1981’de basılmıştır. İkinci romanı Hayal İçinde adlı eseridir. Bu eserinde gerçekçi bir yaklaşım temelinde ruhsal çözümlemelere yer vermiştir. Öykülerinde ise İstanbul’da yaşayan azınlıkları, seçkin kişileri anlatmayı tercih etmiştir.
Hayal İçinde adlı romanındaki genç, Tepebaşı bahçesinde gördüğü bir kıza tutkundur. Kızla bir kelime bile konuşmadığı halde, bütün hayaliyle ona bağlıdır. Delikanlının işi gücü, kızı görmek için her akşam Tepebaşı bahçesiyle,Taksim bahçesine uğramaktır.Bu genç yurt sorunlarını düşünmekten halkın dertleri ve ihtiyaçlarıyla ilgilenmekten yasaklanmış olan o dönemin zavallı gençliğini simgelemektedir.Denilebilir ki bu dönemin şairlerinin kahramanları biraz da kendileridir.Yoksul,içli,mutsuz zavallı gençliktir.Ama bunlar toplumda henüz yaygın olmayan kişiler olmaktaydı.
ESERLERİ
Roman:
- Nadide (1891)
- Hayal İçinde (1901)
- Anılar:
- Edebi Hatıralar (1935)
- Meşrutiyet Hatıraları
- Siyasal Anılar (1975)
- Malta Adasında
Hikaye:
- Hayat-ı Muhayyel (1899)
- Hakikat Pençesi
- Niçin Aldatırlarmış? (1922)
- Hayat-ı Hakikiye Sahneleri (1909)
Diğerleri:
- Kavgalarım (1910)
- Talat Paşa (1943)
- Türkçe Sarf ve Nahiv (1908)
- Benim Görüşümle Olaylar (1945-47 4 cilt)
- Seçme Makaleler (1951)
Hüseyin Cahit Yalçın’ın Siyasal Anılar’ı 1908-1918 yılları arasını yani meşrutiyet döneminin ilginç olaylarını açıklıyor.Bilindiği gibi,Meşrutiyet dönemi Osmanlı İmparatorluğu’nun dağılma çağının son aşamasıdır.Bu nedenle söz konusu dönemin olayları imparatorluğun kurtuluşu için yapılmış son ve umutsuz çırpınışları anlatmaktadır.Yazar, gazeteci ve politikacı Hüseyin Cahit Yalçın’ın aynı zamanda ittihat ve terakki partisi üyesi hatta partinin sözcüsü olması bu eserinin değerini daha da arttırıyor.
Siyasal Anıların odaklandığı başlıca konular: İttihat ve Terakki Partisinin idealizmi; yenicilik ve gericilik çatışmaları;reform denemeleri azınlıkların yıkıcı faaliyetleri;parti kavgaları iç isyanlar;Balkan ve 1.Dünya Savaşlarında Osmanlı politikası gibi bir sürü yaşanan gerçekleri ele almıştır.Kitabın son bölümünde Yalçın’ın Malta sürgünlüğü ve Atatürk dönemi anılarının özetleri de yer alıyor.